BSTM
TORK- DENGE- KÜTLE MERKEZİ
.jpg/:/cr=t:0%25,l:0%25,w:100%25,h:100%25/rs=w:388,h:194,cg:true)
TORK ( MOMENT )
TORK
- Kuvvetin döndürme etkisi olarak tanımlanır.
- Birimi Newton.metredir
- Vektörel bir büyüklüktür.
- Kapı ,pencere, ingiliz anahtarı ,dizüstü bilgisayar ekran kapağı bir mil etrafında kuvvet yardımı ile dönme yapan cisimlerdir.
TORK
TORK un hesaplanması
- t = F*d
- t tork (N.m)
- F kuvvet (N)
- d kuvvetin dönme eksenine dik uzaklığı (m)
- Şekilde okla gösterilen çubuğun dönme yönüdür.Torkun yönü değil.
TORK DENGE
Kuvveti bileşenlerine ayırarak tork
- Kuvvetin dik olmaması halinde kuvvet bileşenlerine ayrılır ve tork alınacak doğrultuya dik kuvvet kullanılır.
- şekilde yatay kuvvetin uzantısı tork noktasından geçtiğinden tork oluşturmaz
KUVVET -TORK
Kuvveti bileşenlerine ayırarak tork
- Kuvvetin dik olmaması halinde kuvvet bileşenlerine ayrılır ve tork alınacak doğrultuya dik kuvvet kullanılır.
- şekilde yatay kuvvetin uzantısı tork noktasından geçtiğinden tork oluşturmaz
TORK DENGE
KUVVETİN TORK UYGULAYAMAMA DURUMU
- Bir kuvvetin kendisi ya da uzantısı tork noktasından geçiyorsa tork oluşturmaz torku sıfırdır.
SIFIR TORK
Bileşke tork
- Birden fazla kuvvetin etkisi ile döndürülmeye çalışan bir cisim ters yönlü torklar göz önünde bulundurularak işleme alınır ve net tork büyüklük ve yön olarak bulunur.
Yarım daire şeklindeki cisim O noktasından döncek şekilde millenmiştir.Cismin hangi yne kaç Fr torkla döneceğini hesaplayalım.
Sabit bir noktada ayrı ayrı kuvetlerin etkisi ile dönebilen bir cisim bu ayrı kuvvetlerle dengede kalıyorsa kuvvetlerin torkları birbirine eşittir.
Kuvvetlerin büyüklüklükleri tork noktasına olan uzaklıklarla ters orantılı bir büyüklüğe sahiptir.
TORKUN YÖNÜ
- Tork yönü sağ el kuralı ile bulunur .Dört parmak cismin dönme yönünü ,baş parmak torkun yönünü gösterir.
TORK YÖNÜ
- Tork yönü sağ el kuralı ile bulunur .Dört parmak cismin dönme yönünü ,baş parmak torkun yönünü gösterir.
- Yandaki örnekte diskin dönme yönünü sağ elimizin dört parmağına uyarlarsak cismin dönme yönü sayfa düzleminden içeri olur.
TORK YÖNÜ
KESİŞEN KUVVETLERİN DENGESİ
- Birden fazla kuvvetin etkisi ile bir cisim dengede ise bu kuvvetlerin bileşkesi yani vektörel toplamları sıfırdır.
- Cisme etkiyen herhangi bir kuvvet dengedeki cisme etkiyen diğer kuvvetlerin dengeleyicisi durumundadır.Yandaki örnek için birinci ve ikinci kuvvetlerin bileşkesi üçüncü kuvvetin zıttına eşittir.
- Bir cisim üç kuvvetin etkisi ile dengedeyse küçük açının karşısında büyük kuvvet,büyük açının karşısında küçük kuvvet vardır.şekile göre alfa en büyükse F1 kuvveti en küçüktür.
- Üç açı eşit olursa üç kuvvetin büyüklükleri birbirine eşittir.
- sistem dengedeyken herhangi bir kuvvet sistemden kaldırılırsa sistem kaldırılan kuvvetin tersine bu kuvvetin büyüklüğünde bir net kuvvetle hareket eder.
KESİŞEN KUVVETLERDE DENGE
KESİŞEN KUVVETLERİN DENGESİNİN HESAPLANMASI
Şekildeki kuvvetlerin dengesini hesaplarken üç yöntem kullanabiliriz.
- LAMİ TEOREMİ (Üç kuvvet dengede ise uygulanabilir.
- Bileşenlere ayırma yöntemi.
- vektör toplama yöntemi
KESİŞEN KUVVETLERDE DENGE
LAMİ TEOREMİ
- Lami teoremi üç kuvvet dengede ise kullanılabilir.
- Her kuvvetin karşısındaki açının sinüse oranı birbirine eşittir.
LAMİ TEOREMİ
- Bir cisim üç kuvvetin etkisi ile dengedeyse küçük açının karşısında büyük kuvvet,büyük açının karşısında küçük kuvvet vardır.şekile göre alfa en büyükse F1 kuvveti en küçüktür.
KESİŞEN KUVVETLERDE DENGE
Bileşenlere ayırma yöntemi
Sisteme uygulanan tüm kuvvetler yatay ve düşey bileşenlerine ayrılır.x ve y eksenindeki ters kuvvetler eşitlenir.
VEKTÖREL TOPLAMA YÖNTEMİ
Kuvvetler dengede olduğuna göre ve ucuca eklendiklerinde bileşkeleri sıfır olmalıdır.Kuvvetlerin oluşturacağı üçgenin açıları kullanılarak kenar uzunlukları bulunur.
Kesişen kuvvet örnek şekilleri
Paralel kuvvetlerin dengesi
aynı yönlü pararlel kuvvetler
zıt yönlü paralel kuvvetler
kuvvet çifti
KÜTLE MERKEZİ
Cisimlere yerin uyguladığı çekim kuvvetine ağırlık denir.cisimleri molekül düzeyinde düşünürsek her moleküle yerin kuvvet uygulaması gerekir.Bu da bir cisme yerin çekiminden kaynaklanan milyonlarca paralel kuvvetin varlığını gösterir.
birden fazla kuvvetin etkisini tek başına gösterebilen kuvvetin etkisine bileşke kuvvet demiştik.
Sonuç olarak bir cisme yerin uyguladığı tüm kuvvetlerin bileşkesine a
BİR CİSMİN KÜTLE MERKEZİNİN BULUNMASI
Cisimleri iki farklı noktadan ip yardımıya bağlayıp tavana asarsak ip uzantısı cismin kütle merkezinden geçip düşeyde dengede kalacaktır.İki denge halinde ipin uzantı doğrultusu cisim üzerinde çizilerek kesişim noktası bulunur.Kesişim noktası aranan kütle merkezidir.
* Uzantısı kütle merkezinden geçmeyecek şekilde asılan salınım yaparak kararlı denge haline gelecektir.
* iple dengelenen ya da bir destek üzerine konularak dengelenen cisimlerin kütle merkezleri mutlaka ipin yada desteğin hizasındadır
TÜRDEŞ CİSİMLERİN KÜTLE MERKEZLERİ
* Cisim tek boyutlu ise ağırlığı yerine uzunluğunu
* iki boyutlu ise alanını
* üç boyutlu ise hacmini ağırlığı olarak kabul edebiliriz.
* Cisimler arası farklı özkütle durumu varsa uzunluk ,alan ,hacim özkütle ile çarpılarak bu çarpım ağırlık gibi düşünülür.
* Üçgen levhada kütle merkezi kenar ortayların kesişim noktası iken (tabandan bir tepeden 2 birim uzakta )
*
BİRLEŞTİRİLMİŞ SİSTEMLERİN KÜTLE MERKEZİ
* Her cismin ayrı ayrı ağırlıkları gösterilir.
Oluşan paralel kuvvetlerin bileşkesi sistemin kütle merkezi olur.
Bir cisme parça ekleme veya parça çıkarma durumlarında .
Parça ekleniyorsa eklenen parçanın ağırlığı gösterilir.Çıkarılan parçanın ağırlığı düşey yukarı gösterilir. Oluşan kuvvetlerin bileşkesi sistemin yeni kütle merkezini gösterir.
Daha Fazla Göster
BASİT MAKİNELER
Basit makineler bir işi yapmada kolaylık sağlayan makinelerdir.
Basit makineler kas gücü ile çalışan aletlerdir.insan gücünden başka bir güç kullanılıyorsa o alet basit makine değildir.
Basit makinelerle cisimler dengelenebilir ve daha kolay iş yapılması sağlanabilir.
Basit makinalarda enerjiden kazanç olmaz.(Enerji tasarrufu olmaz)
BASİT MAKİNALARDA MOMENT VE İŞ PRENSİBİ
Kuvvet dengeleyici olduğunda denge koşulları ,iş kolaylaştırıcı olarak kullanıldığında enerjinin korunum ilkesi geçerlidir.
MOMENT PRENSİBİ
Sistem dengedeyse
Yükün desteğe olan momenti ile kuvvetin desteğe momenti eşittir.
İŞ PRENSİBİ
Basit makine düzeneğinde sürtünme yoksa enerji korunur.
Kuvvetin yaptığı iş yükün yaptığı işe olur.
BASİT MAKİNE ÇEŞİTLERİ
Kaldıraç , makara ,eğik düzlem , vida , dişli , kasnak ,kama ,palanga ,
KUVVET KAZANCI ( MEKANİK AVANTAJ )
Basit makinalarda kuvvetten ya da yoldan kuvvet sağlanabilir fakat aynı anda hem kuvvetten hem yoldan kazanç olmaz .
Birinden kazanç olsa aynı oranda diğerinden kayıp vardır.
Kuvvet kazancı sistem dengede ise yükün kuvvete oranıdır.
BASİT MAKİNALARDA VERİM
Günlük hayatta sürtünme olduğu için makinelerden % 100 verim alamayız.Sürtünmelerden dolayı kayıplar olur.
ideal basit makinelerde kayıp gerçekleşmez.
basit makinalarda verim; yükün yaptığı işin ,kuvvetin yaptığı işe oranıyla bulunur.
KALDIRAÇLAR
1.DESTEĞİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR
2.YÜKÜN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR
3.KUVVETİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR
Daha Fazla Göster