ELEKTRİK

• Bir iletkenin herhangi bir kesitinden birim zamanda geçen yük miktarıdır. İ ile gösterilir birimi Amperdir.
•  Bir iyon tüpünde elektrik akımının yönü, + yüklerin hareket yönleri ile aynı - yüklerin hareket yönlerine terstir. 
• Elektrik akımı üretecin + kutbundan - kutbuna doğrudur. 
• Sıvı ve gazlarda + yüklü iyonlar hareket ederken ,katılarda sadece  elektronlar hareket edebilir.
• Akım birimi Amper  A , Yük birimi Coloumb C ,zaman birimi saniye S alınır.
• Elektrik akımını iletebilen maddelere iletken madde denir. Bütün metaller oda sıcaklığında iletkendir. Bakır ve alüminyum, elektrik tesisatlarında sıklıkla kullanılan iletken maddeler olarak ön plana çıkar. 
• Elektronların, üzerinde serbestçe hareket edemediği (elektrik akımını iletemeyen) maddelere yalıtkan madde denir. Plastik, cam ve porselen gibi maddeler yalıtkan maddelerdir. 

• Elektrik devrelerinde akımın üretecin + kutbundan - kutbuna doğru hareket ettiği kabul edilir.
• Elektronların yönü - kutuptan + kutba doğrudur.

• Katı bir iletkenin direnci” deneyinde elektriksel direncin telin uzunluğuna, kesit alanına ve iletkenin cinsine göre değiştiği görülmektedir. Buna göre elektriksel direnç, iletkenin boyu (, ) ile doğru, iletkenin kesit alanı (A) ile ters orantılıdır
• İletkenin birim uzunluğu ve birim kesitindeki parçasının akımın geçişine karşı gösterdiği dirence öz direnç denir. Öz direnç, ρ (ro) sembolüyle gösterilir. SI’da birimi Ohmmetre’dir . Öz direnç maddeler için ayırt edici bir özelliktir.

• Bir iletkenin iki ucunda farklı potansiyeller oluşturulursa iletkenden akım geçmesi sağlanır . Bu olay bir üreteçle yapılır.Üreteçlerin iki ucu farklı potansiyellere sahiptir.
• Yandaki direncin K ucuna yüksek ,L ucuna düşük potansiyel uygularsak K dan L e akım geçişi olur

•  Ohm Yasası’na göre iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkı artıkça iletkenden geçen akım şiddeti doğru orantılı olarak artar.

• Reosta sürgüsü 1 yönünde hareket ettirilirse direnç azalır, devredeki elektrik akımının şiddeti artar  Reosta sürgüsü 2 yönünde hareket ettirilirse direnç artar ve elektrik akımının şiddeti azalır.

• Elektrik devresinde bir iletken üzerinden geçen akımı ölçmeye yarayan devre elemanına ampermetre denir . Ampermetrenin özellikleri aşağıda verilmiştir. 
•  Üzerinden geçen akım şiddetinin ölçüleceği devre elemanına seri bağlanır .
• Bağlandığı iletkenin üzerinden geçen akımın şiddetini ölçer. 
•  İç direnci çok küçük olduğu için direnci ihmal edilir.

• Ampermetrenin lambaya paralel bağlandığı elektrik devresinde anahtar kapatıldığında lambanın ışık vermediği görülür .
•  Dirençli devre elemanının iki ucu arasına direnci ihmal edilecek kadar küçük iletken bir tel ya da ampermetre bağlanmış ise akımın tamamına yakını bu kol üzerinden geçer. Bu nedenle dirençli devre elemanından yeteri kadar akım geçmediği için devre elemanı çalışmaz. Bu duruma kısa devre denir.

• Uçları arasındaki potansiyel farkı ölçülecek olan devre elemanına paralel bağlanır  Bağlandığı iki nokta arasındaki potansiyel farkını ölçer.  

Seri bağlı dirençlerde akım gerilim ve eşdeğer direnç

• Devrenin emk sı üreteçlerin aritmetik toplamıdır.
• üreteçler iç dirençli ise üreteçlerin toplam iç direnci seri bağlanmış direnç mantığı ile bulunur ve devre direncine katılıp hesap yapılır.

MERAK EDİYORUM 

•  Bir lambanın uçlarına potansiyel farkı uygulandığında lambadan akım  geçer ve bunun sonucunda elektrik enerjisi, ısı ve ışık enerjisine dönüşür. 
• Günlük hayatta kullanılan piller kimyasal enerjiyi, barajlarda kullanılan jeneratörler ise mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür

•  Elektrikli cihazların birim zamanda harcadığı elektrik enerjisine elektriksel güç denir.
•  P sembolüyle gösterilir.
• birimi watt tır.

•  Bir lambanın parlaklığı elektriksel gücüyle doğru orantılıdır. Lambaların üzerindeki güç değerleri (10 Watt, 15 Watt, 30 Watt gibi) arttıkça birim zamanda harcanan enerji yani açığa çıkan ışık enerjisi miktarı da artar. Dolayısıyla lambanın kullanılacağı ortamın ışık  ihtiyacına uygun lamba seçilmelidir. 
• Tungsten flamanlı lambalarda  (içinde sarmal tel olan lamba )harcanan enerjinin büyük bir bölümü ısı enerjisine  dönüşmektedir. Sonradan geliştirilen tasarruflu ve LED lambalarda   ise tungsten flamanlı lambalara göre enerjinin daha  büyük bir kısmı aydınlatmaya dönüştürülür.

• LAMBA SORULARINDA İZLENECEK YÖNTEMLER

• Elektrik, hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır ancak gerekli tedbirler  alınmadığında tehlikeli olabilir. Bu tedbirlerden biri de uyarı levhalarıdır. Elektrik kazalarından korunmak için alınacak  bazı önlemler aşağıda verilmiştir. 
• Elektrik uyarı levhalarına uyulmalı.
• Prizlere emniyet kapağı takılmalı
• Bir prize birden fazla fiş takılmamalı.
• Islak zeminlerde elektrikli cihazlar kullanılmamalı. 
•  Evlerde topraklı priz kullanılmalı. 
• Kabloların ezik olmamasına dikkat edilmeli. 
•  Prizlere metal ve benzeri maddeler sokulmamalı. 
• Yuvasından çıkmış ve telleri 
• Elektrikli ev aletlerinin kullanım talimatlarına uyulmalı. 
• Kullanılmayan elektrikli cihazlar prize takılı bırakılmamalıdır